Türkiye’de çocuklara yönelik şiddet, artık sadece ferdi bir trajedi değil, alarm veren bir toplumsal sorun haline geldi. Acıbadem Üniversitesi Kabahat ve Şiddetle Uğraş Merkezi ile İMDAT Şiddeti Tedbire ve Rehabilitasyon Derneği’nin yürüttüğü son araştırma, 2020–2024 yılları ortasında incelenen 864 çocuk istismarı hadisesinin çarpıcı gerçeklerini gün yüzüne çıkarıyor. Bulgular; istismarın çoğunlukla konutta, birden fazla vakit da çocuğun en yakınındaki bireyler tarafından gerçekleştiğini ortaya koyuyor.
Araştırmayı yöneten Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İsimli Tıp Anabilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Oğuz Polat bu tabloyu “Elde ettiğimiz bilgiler, çocuk istismarının sırf kişisel bir travma değil, toplumsal bir sorun olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Çocuğu korumak, aslında toplumu korumaktır” kelamlarıyla özetliyor. 864 çocuk istismarı hadisesinin mercek altına alındığı araştırmada vakaların %83,1’inde mağdurların kız çocukları olduğu dikkat çekiyor. Prof. Dr. Oğuz Polat, bu oranın kız çocuklarının istismara en çok maruz kalan küme olduğunu net biçimde gösterdiğini belirterek, “Toplumsal cinsiyet rolleri, sessizlik kültürü ve utanma duygusu kız çocuklarını görünmez hale getiriyor” biçiminde diye konuşuyor.
Araştırmaya nazaran hadiselerin %71’inin cinsel, %19,5’inin fizikî, %9,5’inin ise her iki cins istismarı içerdiği tespit edildi. Faillerin profiline bakıldığında ise, istismarın çoğunlukla çocuğun yakın etrafı tarafından gerçekleştirildiği görülüyor.
Prof. Dr. Oğuz Polat, “En sık fail %27,1 ile babalar, akabinde yabancılar (%15,9), komşular (%9,5), üvey babalar (%8,6), akrabalar (%6,2), öğretmenler (%3,6) ve anneler (%2,9) geliyor. Bu tablo, tehlikenin birçok vakit meskenin içinden geldiğini ve çocuğun en inançta olması gereken yerde istismarın yaşandığını gösteriyor” diyor.
Ev, istismarın en çok yaşandığı yer
İstismarın gerçekleştiği yerler ortasında %37,8 ile mesken birinci sırada yer alıyor. Bunu sokak (%17,5), okul (%9,5), iş yeri (%8,9), araç (%3,2) ve yurt (%2,3) izliyor.
Prof. Dr. Oğuz Polat, “Ev, çocuğun inanç hissinin temellendiği yer olmalı. Meğer datalar, inançlı alanın ihlal edildiğini gösteriyor” tabirlerini kullanıyor.
Her 6 olaydan 1’inin vefatla sonuçlandığına dikkat çeken Prof. Dr. Oğuz Polat, “Adli süreç incelendiğinde, 864 olayın %77’sinde tüzel süreçlerin başlatıldığı, %46,5’inde faillerin tutuklandığı görülüyor. Mağdurların %84’ü hayatta kalırken, %16’sı şiddet sonucu hayatını kaybetmiş durumda. Bu oranlar, çocuğa yönelik şiddetin ölümcül bir toplum sorunu olduğunu açıkça gösteriyor” diyor.
Çocuğun korunmasında birinci sorumluluk ailede
Prof. Dr. Oğuz Polat, çocuğun korunmasında birinci sorumluluğun aileye ilişkin olduğunu vurgulayarak, “Aileler çocuklarıyla açık, empatik bir bağlantı kurmalı. Çocuklara vücutlarının sonları, ‘hayır deme hakkı’ ve yeterli dokunuş-kötü dokunuş farkı yaşına uygun biçimde anlatılmalı. Bu yaklaşım, çocuğun istismarı gizlememesini ve yardım arayışına girmesini kolaylaştırıyor. İnançlı aile ortamı, istismarı bildirme hamasetini artırır ve erken müdahale talihini yükseltir” diyor.
Araştırmada dijital ortamdaki risklere de dikkat çekiliyor. Çocukların teknoloji kullanımının ebeveyn kontrolünde olması gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Oğuz Polat, şu ihtarlarda bulunuyor:
“Çocuklar siber zorbalık, online taciz ve pedofili risklerine karşı bilinçlendirilmeli. Aileler güçlü parola kullanımı, şahsî bilgilerin paylaşılmaması ve tanımadıkları bireylerle bağlantıya geçmemeleri konusunda rehberlik etmeli.” Prof. Dr. Oğuz Polat ayrıyeten, ailelerin çocuklarıyla dijital içerikleri birlikte keşfetmesinin, inançlı bir dijital öğrenme ortamı oluşturduğunu da belirtiyor.
Araştırmaya nazaran çocuk istismarının önlenmesinde sırf ailelerin değil, toplumun tüm kurumlarının sorumluluğu var. Prof. Dr. Oğuz Polat, “Eğitim kurumları, sıhhat kuruluşları ve sivil toplum örgütleri farkındalık programlarını artırmalı. Medya ise etik yayıncılık prensiplerine sadık kalmalı, mağdurların kimliklerini muhafazalı. Çocuk istismarının hem meskende hem dijital ortamda önlenmesi için bütüncül siyasetler zarurî. Çocuğu korumak, toplumu korumaktır. Görmezden geldiğimiz her olay, geleceğimizden bir modül eksiltir” halinde konuşuyor.
Aileler, Öğretmenler ve Toplum İçin Öneriler
Dijital çağda çocukların korunmasının aile, okul ve toplumun ortak sorumluluğu olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Oğuz Polat, bilhassa siber şiddetle çaba için hem önleyici önlemlerin hem de bilinçlendirici eğitimlerin hayati değere sahip olduğunu vurguluyor. İşte Prof. Dr. Oğuz Polat’tan aileler, öğretmenler ve toplum için teklifleri:
- Aileler, çocuklarıyla teknolojisiz vakitler geçirerek duygusal farkındalıklarını artırmalı.
- Çocuklara dijital kültür, haklar ve güvenlik kuralları kolay ve anlaşılır bir lisanla anlatılmalı.
- Ebeveynler, çocukların çevrimiçi hesaplarını güvenlik ayarlarıyla muhafazalı, şifre paylaşımını engellemeli.
- Okullar, siber zorbalık konusunda farkındalık yaratmalı ve öğrenciler, öğretmenler, veliler ortasında ortak bir anlayış geliştirmeli.
- Sosyal medyada çocukların şahsî bilgileri paylaşılmamalı.
- Çocukların dijital medya okuryazarlığı geliştirilmeli.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
